Przepisy o pomocy obywatelom Ukrainy – poradnik dla podmiotów publicznych

Konflikt zbrojny w Ukrainie trwający od 24 lutego 2022 r., powodujący ogrom tragedii ludzkiej, stanowi wielkie obciążenie dla obywateli tego kraju, zmuszając ich do poszukiwania miejsca bezpiecznego pobytu, co najmniej na czas trwania działań wojennych. 28 marca 2022 r. Straż Graniczna poinformowała, że do tego dnia, począwszy od 24 lutego 2022 r., ukraińsko – polską granicę przekroczyło ponad 2,32 miliona uchodźców z Ukrainy.

Skutki trwającego konfliktu stawiają zatem szereg wyzwań także przed polskim społeczeństwem oraz organami władzy publicznej. Funkcjonujące do tej pory rozwiązania prawne nie dostarczały rozwiązań pozwalających poradzić sobie z napływem tak dużej liczby obywateli innego państwa, niebędącego krajem członkowskim Unii Europejskiej.

Państwo polskie stoi w obliczu konieczności zapewnienia tak licznej grupie osób kompleksowej pomocy i opieki, począwszy od zakwaterowania i wyżywienia, poprzez zapewnienie kształcenia, na umożliwieniu wykonywania pracy i prowadzenia działalności gospodarczej kończąc. Z oczu nie należy tracić faktu, iż wiele osób przybyło do Polski bez jakichkolwiek zasobów, co rodzi konieczność zapewnienia im świadczeń niezbędnych do przeżycia.

Polski ustawodawca, mierząc się z koniecznością niezwłocznego zaspokojenia wymienionych potrzeb, dostarczył koniecznego narzędzia prawnego, jakim jest ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, zwana powszechnie „Specustawą”. Akt ten zawiera rozwiązania niezbędne do tego, aby bez zbędnej zwłoki zaspokoić podstawowe potrzeby uchodźców z Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wykonanie postanowień rzeczonej ustawy stanowi jednak olbrzymie wyzwanie organizacyjne dla jednostek samorządu terytorialnego, których organy odpowiadają za realizację wielu form wsparcia dla obywateli Ukrainy.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedstawicieli samorządu terytorialnego, przedstawiamy informację o wyzwaniach, jakie stawia przed sektorem samorządowym obecna sytuacja społeczno – polityczna. W serii kolejnych artykułów poruszone zostaną takie kwestie jak:

• Legalizacja pobytu na terytorium RP na podstawie Specustawy
• Formy pomocy obywatelom Ukrainy
• Zagadnienia z zakresu prawa oświatowego
• Świadczenie pracy i prowadzenie działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy
• Zagadnienia z zakresu gospodarki finansowej JST

Licząc, że niniejsze opracowanie przyczyni się do pełniejszego zaspokojenia potrzeb uchodźców oraz ułatwi realizację obowiązków pracownikom sektora samorządowego – zapraszamy do lektury.