Jednoosobowa Spółka Komandytowo-Akcyjna

Charakter spółek osobowych przejawia się tym, że chociaż są one odrębnym bytem prawnym, to opierają się na osobistej więzi między wspólnikami. Jednak spółki osobowe w mniejszym lub większym stopniu przejawiają w sobie elementy kapitałowe. Spółką, którą cechuje najwięcej elementów kapitałowych, jest spółka komandytowo-akcyjna.

Przepisy wprost narzucają aby niektóre spółki osobowe, czyli spółka jawna, partnerska (z wyjątkiem art. 98 § 2) i komandytowa miały co najmniej dwóch wspólników. Jeżeli spojrzymy na definicję spółki komandytowo-akcyjnej zawartą w art. 125 kodeksu spółek handlowym, to przeczytamy że w S.K.A. musi być co najmniej jeden wspólnik odpowiadający bez ograniczeń (komplementariusz) i co najmniej jeden akcjonariusz. To co  jednak wyróżnia tę spółkę na tle pozostałych, to możliwość łącznia statusu akcjonariusza i komplementariusza, który wprost wynika z art. 132 KSH, pozwalającego komplementariuszowi wnieść wkład na kapitał zakładowy.

W teorii prawa panuje dość zgodny pogląd, że kodeks spółek handlowych narzuca na spółki osobowe obowiązek, aby miały co najmniej dwóch wspólników. Jak to jednak często w życiu bywa, teoria niekoniecznie idzie w parze z praktyką. Notariusze nie kwestionują statutów spółek komandytowo-akcyjnych, a sądy rejestrowe rejestrują spółki, w których komplementariusz i akcjonariusz to ta sama osoba (fizyczna lub prawna). Zresztą brak jest podstaw do kwestionowania statusu takich spółek. Skoro nie ma przepisu, który zakazywałby nabycia wszystkich akcji spółki przez komplementariusza, to nawet jeżeli sądy nie rejestrowałyby jednoosobowych spółek komandytowo-akcyjnych, to możliwe byłoby ich powstanie po rejestracji, przez zwykłą czynności sprzedaż akcji.

Uwaga

Stanowisko to potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 r., II FSK 517/15 stwierdzając, że brak jest przepisów, które pozwalałby na eliminację z obrotu prawnego S.K.A., w których jedna osoba skupia w sobie rolę komplementariusza i akcjonariusza.

Taka spółka ze względu na podwójne opodatkowanie zarówno podatkiem dochodowych od osób prawnych (zysk lub dywidenda), jak i podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dywidenda), z pozoru może wydawać się jako nieatrakcyjna podatkowo.

Jest to jednak mylne złudzenie, ponieważ zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, wspólnicy S.K.A. nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (w tym również składce zdrowotnej).

Uwaga

Ustawodawca planuje objąć wspólników obowiązkiem ubezpieczeniowym od początku 2023 roku. Póki co jest to dopiero projekt, ale wszystko wskazuje na to, że w takiej formie wejdzie w życie, co może znacząco zmniejszyć opłacalność S.K.A.

Dodatkowo art. 30a ust. 6a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na obniżenie zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu płacenia dywidendy, o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki. Co ważne, zastosowanie powyższego artykułu może skutkować całkowitym zwolnieniem z podatku dochodowego z tytułu dywidendy. Oznacza to, że ilość przedsiębiorstw prowadzonych w formie spółki komandytowo-akcyjnej w najbliższym czasie może wzrosnąć, a zdecydowanie jest to dobra możliwość dla nowo powstających spółek, które mogą zaksięgować zysk jeszcze w 2022 roku.