28 października 2021

Czym są działania odwetowe?

18 października 2021 r. przedstawiony został projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, wdrażający Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Zgodnie z założeniami, przepisy powinny zostać uchwalone do 17 grudnia 2021 r., co pozostawia niezwykle mało czasu na przygotowanie się przedsiębiorców do planowanych zmian.

W poprzednim artykule Jak chronić Sygnalistę? pisaliśmy o tym kim jest Sygnalista oraz jakie elementy powinien zawierać system ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa, zwany potocznie systemem whistleblowingowym lub ochrony sygnalistów. Ten artykuł będzie poświęcony działaniom odwetowym czyli niepożądanych zachowaniom wyrządzającym szkodę Sygnalistom.

Zakaz działań odwetowych

Wobec osób dokonujących zgłoszeń nie mogą być podejmowane jakiekolwiek działania odwetowe, które mogą polegać na bezpośrednich lub pośrednich działaniach lub zaniechaniach, związane ze zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które mogą naruszać prawa zgłaszającego lub wyrządzić mu szkodę. Działania odwetowe nie mogą również potencjalnie naruszać praw zgłaszającego.

Katalog działań odwetowych jest otwarty, co oznacza, że każde działanie, któremu można przypisać opisany wyżej charakter, będzie niedopuszczalne.

 

PRZYKŁAD

Za niedopuszczalne działania odwetowe w stosunku do pracownika może zostać uznane:

  • odmowa nawiązania stosunku pracy,
  • wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy,
  • niezawarcie kolejnej umowy o pracę,
  • obniżenie wynagrodzenia za pracę,
  • wstrzymanie awansu lub pominięcie przy awansowaniu, pominięcie przy typowaniu do udziału w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych,
  • pominięcie przy przyznawaniu świadczeń związanych z pracą (np. benefitów),
  • przeniesienie pracownika na niższe stanowisko pracy,
  • zawieszenie w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych, przekazanie innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty,
  • niekorzystna zmiana miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy,
  • negatywna ocena wyników pracy lub negatywna opinia o pracy,
  • zastosowanie środka dyscyplinarnego,
  • pominięcie przy szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe,
  • nieuzasadnione skierowanie na badanie lekarskie,
  • działanie zmierzające do utrudnienia znalezienia w przyszłości zatrudnienia w danym sektorze lub branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego

chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami.

 

Nowe przepisy zapewniają ochronę nie tylko pracownikom. Ochroną objęte są również osoby świadczące pracę na podstawie innych tytułów oraz kontrahenci.

Przepisy zapewniają ochronę osobom pomagającym w dokonaniu zgłoszenia, osobom powiązanym ze zgłaszającym oraz osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej powiązanej ze zgłaszającym, w szczególności stanowiącym własność lub zatrudniającym zgłaszającego.

W ostatnim przypadku bezskuteczne będzie wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub świadczenia usług z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego. Oznacza to, że umowy rozwiązane lub wypowiedziane z naruszeniem przepisów ustawy będą traktowane tak, jak by nadal obowiązywały.

 

UWAGA

Nie można zarzec się uprawnień zapewniających ochronę związaną z dokonaniem zgłoszenia ani przyjąć odpowiedzialności za szkody powstałe z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego.

Postanowienia umów o pracę oraz aktów wewnętrznych (np. regulaminu pracy) wyłączające lub ograniczające prawo do dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego są nieważne.

 

Ochrona danych

28 października 2021

Udostępnij:

Autorzy:

Paweł Tański

radca prawny / partner zarządzający

Klaudia Jakubowska

radca prawny

Joanna Litwin

inspektor ochrony danych

Zobacz również

9 sierpnia 2022

Czy monitoring może nagrywać dźwięk?

Ochrona danych

2 listopada 2021

Ochrona Sygnalistów – nowe obowiązki pracodawców

Ochrona danych
Wszystkie z tej kategorii