28 września 2025
Czy wynagrodzenie za korzystanie ze wzoru podlega oskładkowaniu?
W ostatnim czasie ZUS wydał interesujące rozstrzygnięcie dotyczące obowiązku składkowego w odniesieniu do wynagrodzenia za korzystanie ze wzoru użytkowego. Pracownik był współtwórcą wzoru użytkowego, z którego korzystał pracodawca. Wynagrodzenie zostało wypłacone pracownikowi przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej.
Czego dotyczyła sprawa?
W analizowanej sprawie pracodawca wypłacał pracownikowi wynagrodzenie wyłącznie z tytułu zatrudnienia. Strony nie ustaliły odrębnego wynagrodzenia za korzystanie z wzoru użytkowego (nie było pomiędzy stronami żadnych ustaleń dotyczących korzystania przez pracodawcę z wzoru użytkowego).
Taka konstrukcja rodzi po stronie pracownika roszczenie o wypłatę wynagrodzenia z tytułu korzystania z wzoru użytkowego, bowiem zgodnie z przepisami wynagrodzenie w tym zakresie nie przysługuje tylko w sytuacji gdy strony wyraźnie tak postanowią (tu nie było takich ustaleń).
W wyniku zainicjowanego przez pracownika sporu sądowego strony zawarły ugodę sądową. W konsekwencji pracodawca powziął wątpliwość czy ww. wynagrodzenie podlega oskładkowaniu ZUS. Pracodawca uznał, że wypłacona kwota nie powinna podlegać oskładkowaniu, traktując ją jako należność związaną z prawem własności przemysłowej.
Co na to ZUS?
ZUS nie zgodził się z pracodawcą.
ZUS w argumentacji szczególnie podkreślił, że katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek ma charakter zamknięty i obejmuje jedynie ściśle określone przypadki, w których spełnione są ustawowe przesłanki – np. gdy wynagrodzenie pozostaje w bezpośrednim związku z efektem i zastosowaniem wzoru użytkowego lub gdy dotyczy nagród za działalność wynalazczą. W ocenie ZUS wynagrodzenie wypłacone na podstawie ugody sądowej nie mieści się w tym katalogu. ZUS wskazał, że skoro wypłata nastąpiła w ramach relacji pracownik–pracodawca, to stanowi przychód ze stosunku pracy i podlega obowiązkowi oskładkowania.
Zobacz również
28 września 2025
Rodzice dzieci z niepełnosprawnością – nowy poziom ochrony w pracy dzięki TSUE
27 sierpnia 2025
Odprawa pośmiertna – obowiązek pracodawcy i możliwe zabezpieczenia
Podstawą roszczenia pracownika w analizowanej sprawie nie były przepisy prawa pracy dotyczące wynagrodzenia za pracę, lecz art. 22 ustawy – Prawo własności przemysłowej. Chodziło więc o wynagrodzenie za korzystanie ze wzoru użytkowego, które co do zasady – jeżeli spełnione są warunki przewidziane w rozporządzeniu – korzysta ze zwolnienia z opłacania składek ZUS.
ZUS w swojej interpretacji pominął jednak ten kontekst i przyjął, że skoro świadczenie zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej zawartej między pracownikiem a pracodawcą, to należy je zakwalifikować jako przychód ze stosunku pracy, a w konsekwencji objąć składkami. Problem w tym, że sama ugoda nie zmienia charakteru świadczenia – nadal dotyczy ono wynagrodzenia z tytułu korzystania ze wzoru użytkowego, a nie „klasycznego” wynagrodzenia za pracę.
Przyjęta przez ZUS interpretacja nie uwzględnia specyfiki świadczeń związanych z prawami własności przemysłowej, które ustawodawca traktuje odmiennie od wynagrodzenia za pracę.